لیست ضرب المثل های فارسی به ترتیب حروف الفبا
مجله اینترنتی دلخوشی: در این مطلب مجموعه کاملی از ضرب المثل های فارسی را به همراه معنا و تفسیر ضرب المثل های فارسی، بر اساس حروف الفبا، برای شما جمع آوری کرده ایم.
ضرب المثل های فارسی با معنی:
لیست ضرب المثل با معنی را در این مطلب به ترتیب حروف الفبا مشاهده کنید.
ضرب المثل با حرف الف :
۱) آش دهانسوزی نیست : بسیار مطلوب و محبوب نیست.
۲) آتیش بیار معرکه : بهم زنی می کند.
۳) ادب از که آموختی از بی ادبان : با دیدن رفتار بی ادبان آن کارها را انجام ندادن.
۴) آب در هاون کوبیدن : کاربیهوده انجام دادن.
۵) آتیش زده به مالش : هر چی داشته بخشیده.
۶) آش کشک خاله ات رو بخوری پاته نخوری پاته : این کار را باید انجام دهی چه دلت بخواد چه دلت نخواد.
۷) آب از دستش نمی چکد : خیرش به کسی نمی رسد.
۸) از این ستون به آن ستون فرجی است : گذشت زمان ممکن است برای حل مشکل تو مؤثر واقع شود.
۹) آب برو، نان برو تو هم به دنبالش برو : جمله ی توهین آمیزی است.
۱۰) آب ازدریا بخشیدن : از مال دیگران بخشیدن و منت نهادن.
۱۱) آفتاب عمرش لب بومه : چیزی بمرگش نمانده.
۱۲) آسمون همه جاش یه رنگه : هر جا که باشی وضع همینه.
۱۳) آب ازآهن جدا کردن : کار د شواری را انجام دادن.
۱۴) آن راکه حساب پاک است ا ز محاسبه چه باک است : کسی که کارش در ست است از حساب و کتاب ترسی ندارد.
۱۵) آنروز که آواز بود فکر زمستانت هم بود : به فکر آینده نبودن.
۱۶) آب دریا به دهن سگ نجس نمی شود : پشت دیگران ازکسی بدگویی کرد.
۱۷) اسب تازی گر ضعیف بود همچنان از طویله ی خر : به انتقاد از بی اهمیت ها.
۱۸) اندازه نگهدار کلواوشر بواو لا تسرفوا : پرخوری.
۱۹) ای که پنجاه رفت و در خوابی مگر این پنج روز را دریابی : استفاده از اندک فرصت مانده.
۲۰) آسمان وریسمان را سر هم بافتن : دوچیز بی تناسب را به هم ارتباط دادن، نامربوط گفتن.
۲۱) آب از سر گذشتن : امید نداشتن، به پایان آمدن امری.
۲۲) آب در کوزه ماتشنه لبان می گردیم : هدف ومقصود در نزدیکی ما قرار دارد اما به دنبال آن می گردیم.
۲۳) آدم گرسنه سنگ را هم می خورد : به کسی می گویند که بهانه مطلوب بودن غذا را از خوردن آن امتنا می کند.
۲۴) آدم یک دنده : ثابت محکم، بیشتر در جهت منفی.
۲۵) آسمان به زمین نمی آید : اتفاق فوق العاده ای روی نخواهد داد.
ضرب المثل با حرف ب :
۱) بادمجان بم آفت نداره : مقاومت داشتن در برابر سختی ها.
۲) با یک گل بهار نمیشه : با یک شخص درستکار دنیا درست نمی شود.
۳) بزک نمیر بهارمیاد، خربزه با خیار می یاد : به کسی و عده های دورو رازدادن.
۴) بازبان خوش مار را از سوراخ بیرون می کشد : باچرب زبانی کارهای خویش راپیش می برد.
۵) برای لای جزر دیوار خوبه : خیلی بی مصرف است.
۶) به دعای گربه ی سیاه، بارون نمی باره : خشم خدا نسبت به افراد بدکار.
۷) با یه من عسل هم نمی شود خوردش : بد اخلاق بودن.
۸) باد آورده را باد می برد : هر چیزی که آسان بدست می آید آسان هم از دست می رود.
۹) به در گفت دیوار بشنوه : غیر مستقیم حرف زدن.
۱۰) با یک تیر و دو نشون زدن : با انجام یک کار به چند نتیجه عالی رسیدن.
۱۳) بزرگی به عقل است نه به سال : در تقابل بین کارها وسخنان خردمندانه ی خردسال با سخنان وکارهای نابخردانه ی بزرگسال گفته می شود.
۱۴) با هر دست که دادی پس می گیری : پاداش حتمی در مقابل هر خوبی.
۱۵) برای همه مادر است برای من زن بابا : با همه مهربان است با من نا مهربان است.
۱۶) به نطق آدمی بهتر است از دواب، دواب از تو به گر نگویی صواب : استفاده از سخنان خوب در حرف زدن.
۱۷) با پولها کباب بی پول ها دود کباب : شخص ثروتمند از مواهب زندگی استفاده می کند و بینوا می بیند و حسرت می کشد.
۱۸) با ماه نشینی، ماه شوی، با دیگ نشینی سیاه شوی : در تأثیر همنشینی گویند، یعنی در اثر همنشینی با بدان، بد می شوی و با نیکان نیک.
۱۹) با پنبه سر بریدن : با نرمی به کسی آسیب رساندن صدمه زدن.
۲۰) بالاخانه اش را اجاره داده است : عقلش کم است.
۲۱) به تنبل گفتند برو سایه گفت سایه خودش می آید : از تنبلی زیاد.
۲۲) به دریابرود دریا خشک می شود : در باره ی افراد بی طالع و بی اقبال گویند.
۲۳) به هر سازی رقصیدن : مطابق هر میلی رفتار کردن.
ضرب المثل با حرف پ :
۱) پشت دست داغ کردن : تصمیم گرفتن برای انجام ندادن کاری.
۲) پشت چشم نازک کردن : ناز آوردن.
۳) پرسیدن عیب نیست، ندانستن عیب است : در مذمت نادانی.
۴) پا به دریا بگذاره دریا خشک می شود : بد شانس است.
۵) پنجه با شیر انداختن و مشت با شمشیر زدن کار خردمندان نیست : کار خطرناک کردن کار انسانهای عاقل نیست.
۶) پی تقدیر رفتن از کوری است : در نکوهش سستی وتنبلی ویا استفاده نکردن از عقل وفکر خود.
۷) پول که زیاد شد خانه تنگ می شود و زن زشت : ثروت زیاد، انسان را به سرگرمی های ناپسند وا می دارد.
۸) پشم در کلاه نداشتن : بی مایه بودن.
۹) پرتو نیکان نگیرد هر که بنیادش بد است : تربیت نا اهل را چون گردوگان بر گنبد است.
۱۰) پولش از پارو بالا می ره : ثروت زیادی دارد.
۱۱) پرده هفت رنگ مگذار تو که در خانه بوریا داری : قناعت.
۱۲) پایان شب سیه سپید است : مثل از پی هر گریه آخر خنده ای است.
۱۳) پیاده شو با هم راه بریم : در مورد کسی که خیلی مغرور و متکبر شده است.
۱۴) پول علف خرس است : دارایی و مال را به هر کس که بخواهد نباید داد.
۱۵) پشت دست را داغ کردن : تصمیم به انجام ندادن کاری گرفتن.
۱۶) پا از گلیم بیرو ن بردن : توجه به حد وحدود خود نکردن.
۱۷) پدر کشی داشتن باکسی : دشمنی سختی باکسی داشتن.
۱۸) پشت کسی را به خاک مالیدن : او را شکست دادن.
۱۹) پس از مرگ سهراب ونوشدار : کار از کار گذشتن.
۲۰) پایش لب گور است : نزدیک مردن است.
ضرب المثل با حرف ت :
۱) تا تریاق از عراق آرند مار گزیده مرده باشد : به تاخیر انداختن کاری که اهمیت فوری و بسیار دارد.
۲) تخم مرغ دزد شتر مرغ دزد می شود : کسی که دست به عمل کوچکی زد کم کم کارهای بد برزگتر انجام می دهد.
۳) توبه گرگ مرگ است : کسی که دست از عادتش بر ندار.
۴) تر وخشک را باهم سوختن : استثنا در کار نبودن.
۵) تا تنور گرم است نان را بچسبان : کاملاً از فرصت استفاده کردن.
۶) ته جیبش تار عنکبوت بسته است : بی پول وفقیر است.
۷) تیرش به سنگ می خوره : به هدفش نمی رسه.
۸) تیر توی تاریکی انداختن : با چشم بسته کاری رو انجام دادن.
۹) تعارف اومد نیامد دارد : به کسی که تعارف می کنی ممکن قبول کنه ممکن نکنه.
۱۰) توی هول ولا ماندن : مضطرب بودن، تردید داشتن.
۱۱) تیشه به ریشه زدن : با پای خود به گور رفتن.
۱۲) توی هفت آسمون یک ستاره نداشتن : بد شانسی آوردن.
۱۳) توی هچل افتادن : گرفتار شدن، دچار زحمت شدن.
۱۴) تافته جدا بافته بودن : خود را غیر از بقیه دانستن.
۱۵) تو را خواهند پرسید که عملت چیست نگویند پدرت کیست : باز خواست آخرت.
۱۶) تو به خیر و من به سلامت : دیگر ما به یکدیگر کاری نداریم.
۱۷) توانگری به قناعت به از توانگری به بضاعت : کسی که قانع است قدرتمند است.
ضرب المثل با حرف ج :
۱) جوجه را آخر پائیز می شمرند : نتیجه کار آخر معلوم می شود.
۲) جان به عزرائیل ندادن : فوق العاده خسیس بودن.
۳) جانماز آب کشیدن : در ظاهر خود را خوب نشان دادن.
۴) جواب ابلهان خاموشیست : جواب نادانها را نباید داد.
۵) جایی نمی رود که آبرویش رود : عاقل است.
۶) جواب دندان شکن : یعنی با منطق و حساب پاسخ دادن.
۷) جنگل مولاست : جماعتی نامناسب در جایی جمع شده اند.
۸) جایی نمی خوابه که آب زیرش بره : برای افراد زیرک گفته می شود.
۹) جور استاد به زمهر پدر : سخت گیری معلم به نفع شاگرد است.
۱۰) جنگ دو سردارد : یعنی پایان جنگ گاهی پیروزیست و گاهی شکست است.
۱۱) جایی رفت که عرب نی انداخت : کنایه از این است که بازگشتی ندارد.
۱۲) جان کسی را به لب آوردن : زیادی منتظر شدن.
۱۳) جاتره بچه نیست : چیزی وجود ندارد.
۱۴) جنسش شیشه خورده دارد : نادرست است.
۱۵) جای که نمک خوردی نکمدان مشکن : در نکوهش خیانت به افرادی که در حق آدم خوبی کرده اند.
۱۶) جیم شدن : آهسته وبدون آنکه کسی متوجه شود محلی را ترک گفتن.
۱۷) جهان ای برادر نماند بر کس دل اندر جهان آفرین بند و بس : دوری از دل بستن به دنیا (نزدیک شدن به خدا).
۱۸) جای سوزن انداختن نیست : شلوغی آن مکان.
۱۹) جلز ولز کردن : بسیار التماس زاری کردن.
۲۰) جوانمردی که بخورد و بدهد به از عابری که نخورد و بنهد : جوانمردی که به دیگران کمک می کند بهتر از پارسایی است که نمی خورد و به دیگران هم کمک نمی کنند.
ضرب المثل با حرف چ :
۱) چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی : عاقل کاری را که پشیمانی به بار می آورد نمی کند.
۲) چپ چپ نگاه کردن : با تلخی وخشم به کسی نگریستن.
۳) چو فردا شد فکر فردا کنیم : از حالا جوش فردا را نزنیم.
۴) چشمش شور است : کسی که چشم گیرا داشته باشد وباعث آسیب دیگران شود.
۵) چند تا پیراهن بیشتر پاره کرده : با تجربه تر است.
۶) چغندر به هرات زیره به کرمون : هر چیزی به جای خودش.
۷) چوب لای چرخ گذاشتن : مانع پیشرفت دیگران شدن، مانع ایجاد کردن.
۸) چیزی که عوض داره گله نداره : این کار به آن کار در.
۹) چاقو دسته خودش را نمی بره : خویشان و بستگان برای همدیگر ناراحتی تولید نمی کنند.
۱۰) چانه اش گرم شد : زیاد حرف می زند.
۱۱) چیزی بارش نیست : ساده لوح بودن.
۱۲) چیزی که از خدا پنهان نیست از بنده چه پنهان : جای مخفی کردن چیزی نیست.
۱۳) چشم بسته غیب می گوید : به کسی گفته می شود که از موضوع روشن و واضح خبر می دهد.
۱۴) چیزی در چنته نداشتن : بی اطلاع بودن.
۱۵) چشمش آلبالو گیلاس می چینه : چیزی را به طور درست نمی بیند.
۱۶) چوب دوسر نجس : کسی که مورد نفرت دو طرف دعوا ونزا باشد.
۱۷) چوب به لانه زنبور کردن : کارهای خطرناک انجام دادن.
۱۸) چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن : در آمد نداری قناعت کن.
۱۹) چو انداختن : جال و جنجال را انداختن.
۲۰) چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است : به جای واجب باید پرداخت.
ضرب المثل با حرف ح :
۱) حساب حسابه، کاکابرادر : مثل، برادریمان سر جاش بزغاله یکی هفت صنار.
۲) حساب به دینار، بخشش به خروار : در حساب باید دقیق بود ودر بخشش سخاوتمند.
۳) حرف راست را باید از بچه شنید : صحبت درست را که کودک می گوید، صحیح است.
۴) حق کسی را کف دستش گذاشتن : سزای عمل کسی را دادن.
۵) حسود هرگز نیاسود : از بخل و کینه به جایی نمی رسد.
۶) حلزون خود را به جمع شاخدارها می کند : چیزی کوچک وبی اهمیت خود را داخل بزرگان می کند.
۷) حق به حقدار می رسد : کار شایسته سزای آدم دستکار است.
۸) حرفهای گنده تر از دهنش می زنه : سخنان نامناسب زدن.
۹) حنایش رنگ ندارد : کاری از او ساخته نیست.
۱۰) حالا که ماست نشد شیر بده : مقصودی معین ندارد.
۱۱) حسود از نعمت حق بخیل است و بنده بی گناه را دشمن می داند : حسادت.
۱۲) حاجی، حاجی را در مکه می بیند : وقتی کسی وعده ای می دهد و می رود و مدتی از او خبری نمی شود چون او را می بینند چنین می گویند.
۱۳) حال درماندگان کسی داند که به اصول خویش درماند : دردمندی.
۱۴) حمام زنانه شدن : شلوغ و پر سروصدا شدن.
۱۵) حادثه خبر نمی کند : اتفاقات پیش از آنکه بفهمیم روی می دهد.
۱۶) حسنی به مکتب نمی رفت وقتی می رفت جمعه می رفت : کار را بی موقع انجام دادن.
۱۷) حلوا حلوا دهن شیرین نمی شه : با زدن حرف حلوا بدان که دهانت شیرین نمی شود.
۱۸) حلوای تنتنانی تا نخوری ندانی : تا آزمایش نکنی متوجه نخواهی شد.
۱۹) حرف حق تلخه : درست گفتن هر حرفی را گویند.
۲۰) حرف حساب جواب نداره : درست گفتن مسئله ای درباره حق کسی.
ضرب المثل با حرف خ :
۱) خودم کردم که لعنت بر خودم باد : مانند از ماست که بر ماست.
۲) خره ما از کرگی هم نداشت : بدشانس بودن.
۳) خدا نجار نیست اما درو تخته را خوب به هم می اندازد : این دو نفر در رفتار بسیار به هم شبیه هستند (به ویژه زن و مرد).
۴) خانه به دوش : بی خانه بودن.
۵) خرتب می کنه : در فصل تابستان کسی که لباس گرم بپوشد.
۶) خرس را به رقص آوردیم دمش را به دست آوردیم : کسی را وادار به انجام کاری کردن واز آن نتیجه گرفتن.
۷) خدا از دهنت بشنوه : کاش همان شود که شما گفتین.
۸) خر بیار و باقالی بار کن : در موردی گفته می شود که آشوب و معرکه بر سر موضوعی باشد.
۹) خروس بی محل بودن : وقتو زمان را تشخیص ندادن.
۱۰) خود را به موش مردگی زدن : در مورد کسی گفته می شود که در انجام کاری سستی می کند.
۱۱) خواب زن چپ می زند : در موری گفته می شود که خواب به تعبیرش خود باشد و بالعکس.
۱۲) خاله زنک بازی در آوردن : حرکات غیر جدی زنانه داشتن.
۱۳) خر تو خر بودن : هرج و مرج، بی نظمی و شلوغی زیاد.
ضرب المثل با حرف د :
۱) دیگ به دیگ می گه روت سیاه : کسی که عیب دارد به دیگران طعنه می زند.
۲) دل به دریا زدن : ریسک کردن.
۳) در دوازه رو می شه بست ولی در دهان مردم را نمی شود بست : هر کاری بکنی مردم درباره ات حرف می زنند.
۴) دل به دل راه داره : خبر داشتن از دوستی طرف.
۵) دشمن دانا به از دوست نادان : دانایی و فهمیدگی گرچه در دوست باشد، خوب است.
۶) دودو تا چهار تا : چیزی که واضح است.
۷) در کار نکو حاجت هیچ استخاره نیست : در انجام دادن کار خوب فکر و تأمل کردن جایز نیست.
۸) در جنگ نان وحلوا تقسیم نمی کنند : طبیعت جنگ، جنگیدن است.
۹) دیوار موش داره موشم گوش داره : حرف به گوش بقیه می رسد.
۱۰) درخت هرچه بارش بیشتر می شود سر فروتر می رود : در ستایش فروتنی افراد دارای مقام ویا ثروت.
۱۱) دود از کنده بلند می شه : با تجربه بودن افراد مسن.
۱۲) در دیزی باز است حیای گربه کجا رفت : از نبودن مانع نباید سوء استفاده نمود.
۱۳) دشمن آن به که نیکی بینند : نیکوکاری حتی در حق دشمنان.
۱۴) دست از سر کچل کسی برادشتن : کنایه از رها کردن کسی.
۱۵) داشتم فایده نداره از داریم بگو : از آنچه داشتی نگو بگو اکنون چه داری.
ضرب المثل با حرف ر :
۱) ریگ تو کفششه : منظور داشتن نقشه ی بدی در فکر.
۲) روزه ی کله گنجشکی گرفتن : تا نیم روز روزه داربودن و سپس غذا خوردن.
۳) روکه نیست سنگ پای قزوینه : پررو بودن.
۴) رفتم ثواب کنم کباب شدم : در برابر خوبی، بدی دیدم.
۵) راه باز است و جاده دراز : کسی برای رفتن مانع نمی شود.
۶) روزگار کسی را سیاه کردن : او را بدبخت کردن.
۷) رنگش مثل گچ سفید شد : منظور کسی است که از چیزی ترسیده و رنگش پریده باشد.
۸) روده بزرگه، روده کوچکه رو خورد : وقتی که انسان خیلی گرسنه باشد.
۹) روزه خوردنش را دیده ایم نماز کردنش را ندیده ایم : کار بدش را دیدیم اما کار خوبش را ندیدیم.
۱۰) روده تنگ به یک نان تهی پر گردد نعمت روی زمین پر نکند و بهره ننگ : قناعت.
۱۱) ریش خود را در آسیاب سفید کرده : با تجربه و آزموده نیست.
۱۲) رفتن و نشستن به که دویدن و گسستن : آرامش.
۱۳) ریش در دست دیگران داشتن : اختیار در دست خود نداشتن.
۱۴) ریش و قیچی هر دو را به دست داشتن : اختیار کامل داشتن.
۱۵) رگ خواب کسی را به دست آورن : پیدا کردن نقطه ی ضعف کسی.
۱۶) رفت که ریش در بیاورد، سبیلش را هم باخت : خواست وضع بهتری پیدا کند، آنچه داشت از دست داد.
۱۷) روی کسی را سفید کردن : موجب سربلندی و خشنودی کسی شدن.
ضرب المثل با حرف ز :
۱) ز تعارف کم کن و بر مبلغ افزا : هنگامی گفته می شود که تعارف بی فایده و باعث رنجش دیگران می شود.
۲) زیره به کرمان بردن : بردن چیزی به محلی که در آنجا فراوان باشد.
۳) زدیم و نگرفت : کسی که خود را به خطر بیاندازد و نتیجه ای نداشته باشد.
۴) زبانم مو در آورد : وقتی که کسی زیاد توضیح دهد و نتیجه نداشته باشد.
۵) زن نانجیب گرفتن آسان و نگه داشتن او مشکل : هر جور زن هرجا پیدا می شود.
۶) زیر آب کسی را زدن : کسی را نزد دیگری بی اعتبار کردن.
۷) زیر کاسه، نیم کاسه است : یعنی فریب و حقه ای در کار است.
۸) زمین دهان باز کرد و مرا در خود فرو برد : از بسیاری خجالتی چنین آرزویی کردن.
۹) زردآلو را می خورد برای هسته اش : هر کاری را برای نتیجه اش انجام می دهد.
۱۰) زن به در سرای مرد نکو هم درین عالم است دوزخ او : تأثیرخوب همنیشنی با افراد نیکوکار.
۱۱) زیر اندازش زمین است و رو اندازش آسمان : فقیر و بی چیز است.
۱۲) زیر رنج بود گنج های پنهانی : نتیجه دادن زحمات.
ضرب المثل با حرف س :
۱) سری که درد نمی کند دستمال نمی بندند : وقتی احتیاج به کاری نیست دنبال کار اضافی نرو.
۲) سیب دو نیمه : کنایه از شباهت.
۳) سر پل خر بگیری : محل بررسی وگیر افتادن.
۴) سرش به تنش زیادی کرده است : از جانش سیر شده است.
۵) سکوت نشانه ی رضایت است : وقتی کسی ساکت است رضایتش را نشان می دهد
۶) سرد وگرم روزگار و چشیدن : تجربه آموختن، آزموده شدن
۷) سرش به تنش می ارزد : ارزش احترام گذاشتن را دارد.
۸) سگ زرد برادر شغال است : یعنی در یک جنسند.
۹) سر شاخ شدن : درگیر شدن.
۱۰) سبیلش را چرب کردن : یعنی به کسی رشوه دادن.
۱۱) سر پیری و معرکه گیری : در مورد کسانی است که زمان پیری کار جوانان را انجام می دهند.
۱۲) سر کسی را گرم کردن : کسی را مشغول کردن.
۱۳) سالی که نکوست از بهارش پیداست : مواقعی گفته می شود که کاری بر وفق مراد باشد.
۱۴) سیر به پیاز میگه پیف پیف چقدر بو می دی : کنایه به کسی است که خود پر از عیب و اشکال است ولی عیب کوچک دیگران را بزرگ جلوه دهد.
۱۵) سرکه ی مفت شیرین تر از عسل است : هر چیزی که رایگان باشد گواراست.
۱۶) سه چیز پایداری نماند مال بی تجارت و علم بی بحث و ملک بی سیاست : سه چیز استوار نمی ماند مال که خرید و فروش نشود و علمی که مشورت در آن نباشد و پادشاه بی سیاست.
۱۷) سخن را سر است ای خردمند و بن میاور سخن در میان سخن : دوری کردن از میان حرف دیگران پریدن.
۱۸) سر و گوش آب دادن : کسب خبر و اطلاع کردن.
۱۹) سگ صاحبش را نمی شناسد : ازدحام و شلوغی زیاد.
ضرب المثل با حرف ش :
۱) شتر در خواب بیند پنبه دانه ؟ : کنایه از آدمی است که آرزوهای دور و درازی دارد.
۲) شنیدن کی بود مانند دیدن : هرگاه با چشم خودت ندیدی شایعات را باور نکن.
۳) شب آبستن است تا چه زاید سحر : حوادثی در پیش است باید در انتظار آن بود.
۴) شتر بابارش گم می شه : نا امن بودن مکانی.
۵) شتر سواری دولا دولا نمی شود : کار را باید با آگاهی انجام داد.
۶) شاهنامه آخرش خوش است : همیشه در اول کار نباید قضاوت کرد.
۷) شتر دیدی ندیدی : آنچه دیدی یا شنیدی بازگو نکن.
۸) شتری که در خانه ی همه را می زند : عاقبتی که برای همه است.
۹) شمر، جلودارش نمیشه : یعنی بسیار آدم شروری است.
۱۰) شش ماهه به دنیا آمدن : بسیار عجول بودن.
۱۱) شیطان با مخلصان بر نمی آید و سلطان با مفلسان : شیطان با آدمهای یک رنگ کاری ندارد.
۱۲) شیری یا روباه؟ : پیروز باز گشتی یا شکست خورده؟.
۱۳) شوی زن زشت روی و نابینا به : شوهر زن زشت ونابینا باشد بهتر است.
۱۴) شام و ناهار هیچ چیز ،آفتاب به لگن هفت دست : خوراکی هیچ، اسباب و ظروف و سفره بیار، اصل هیچ و فروع بسیاراست.
۱۵) شیطان را درس دادن: باهوش و حیله گر بودن (جهت منفی).
ضرب المثل با حرف ص :
۱) صابونش به جامه‌ی کسی خوردن : یعنی ضرور و زیان به او هم رسیده.
۲) صد تا چاقو بسازه، یکیش دسته نداره : یعنی هیچوقت به‌حرفش اعتماد نکن.
۳) صد سال گدایی کرد امّا شب جمعه را نمیداند : کسی که به رموز کار خود آگاه نیست.
۴) صورتش را با سیلی سرخ نگاه می دارد : آبرومندانه زندگی کردن.
۵) صیاد بی روزی در دجله نگیرد و ماهی بی اجل بر خشک نمیرد : روزی.
۶) صلاح مملکت خویش خسروان دانند : آنچه را خود مصلحت می بینی انجام بده.
۷) صاحب دلی به مدرسه آمد ز خانقاه شکست عهد صحبت اهل طریق را : پیمان شکنی.
۸) صدا از ته چاه بر آمدن : ضعیف بودن.
۹) صبر ایّوب داشتن : بسیار بردبار و صبور بودن.
ضرب المثل با حرف ض :
۱) ضعیفی که با قوی دلاور کند یار دشمن است در هلاک خویش : هرکس باید به توان خودش کاری را انجام دهد.
۲) ضامن روزی بود روزی رسان : اعتقاد به روزی دهندگی خدا.
۳) ضرب، ضرب اول : در مبارزه آن کسی برنده است که ضربه اول را زده باشد.
ضرب المثل با حرف ط :
۱) طوطی وار یاد گرفتن : مطلبی را سرسری یاد گرفتن.
۲) طمع را سه حرف است هر سه تهی : در مذمت ونکوهش طمع.
۳) طاقتم طاق شد : بیش از این تحمل ندارم، صبرم تمام شده است.
۴) طناب مفت را کردید خود را به دار زد : از هرچه رایگان باشد استفاده می نماید.
۵) طبل توخالیست : فقط داد و فریاد می زند و گرنه چیزی بارش نیست.
۶) طاووس را به نقش و نگاری که هست خلق تحسین کنند و او خجل از پای زشت خویش : ظاهر بینی افراد.
ضرب المثل با حرف ع :
۱) عاقبت جوینده یابنده بود : کسی که تلاش می کند به مقصودش می رسد.
۲) عقل اون پاره سنگ بر می داره : عقل ندارد.
۳) عمر نوح نداشتن : عمر دراز و طولانی نداشتن.
۴) عجله کار شیطونه : عجله کار درستی نیست.
۵) عاقبت حق به حقدار رسید : همیشه در سرانجام هر کار کسی که حق دارد برنده است.
۶) عیسی به دین خود موسی هم به دین خود : هر کس در عقیده و اعتقاد خود آزاد است.
۷) عالم نا پرهیزگار کور شعله دارست : در نکوهش دانشمند بی تقوا و نترس از خدا.
۸) عروس تعریفی آخرش شلخته در می آید : دوری از تکبر و یا خود تعریفی.
۹) علی ماند و حوضش : بیکار بودن.
۱۰) عطای او را بلقای او بخشیدم : در مورد افردای که خیر و شر آنها یکی است.
۱۱) عقل کسی گرد شدن : عقل درست و حسابی نداشتن، کم شدن عقل کسی.
ضرب المثل با حرف ف :
۱) فیلش یاد هندوستان کرده : یاد خبری دور، افتاده است.
۲) فلفل نبین چه ریزه بشکن ببین چه تیزه : هیچ گاه از ظاهر کسی نمی توان قضاوت کرد.
۳) فرار وبر قرار ترجیع دادن : برای اجتناب از خطر فرار کردن.
۴) فردا هم روز خداست : یعنی اجبار نیست که همه کارها را امروز بکنید.
۵) فلانی اجاقش کوره : منظور از کسی است که بچه دار نمی شود.
۶) فضول و بردن جهنم گفت هیزمش تر است : بسیار ایراد گیر و اعتراض کننده.
۷) فرو مایه هزار سنگ بر می دارد و طاقت سختی نمی آورد : بی تحمل و طاقت بودن افراد بدکار.
۸) فرق است میان آنکه یارش در بر آنکه دو چشم انتظارش بر در : انتظار.
۹) فس فس کردن : دیر جنبیدن، بسیار آهسته کار کردن.
۱۰) فکر نان کن که خربزه آب است : دل به چیزهای بیهوده نبستن.
۱۱) فهم سخن چون نکند مستمع قوت طبع از متلکم بجوی : فهمیدن سخنان گوینده در هنر سخن گفتنش نهفته است.
ضرب المثل با حرف ق :
۱) قدر زر، زرگر شناسد، قدر گوهر، گوهری : ارزش هر چیزی را خبره آن می داند نه دیگران.
۲) قصاص در این دنیاست : یعنی هر کس نتیجه اعمال خود را در زندگی می بیند.
۳) قلق کسی را به دست آوردن : به اخلاق وروحیه ی کسی آشنا شدن.
۴) قاشق نداره آش بخورد : کنایه از شخص بینهایت تهیدست است و وسیله لازم را دراختیار ندارد.
۵) قوز بالاقوز : کار را خراب تر از آنچه که بود کردن.
۶) قارت وقورت کردن : ادعا داشتن با خشم وخشونت.
۷) قدر عافیت کسی داند که به مصیبتی گرفتار آید : قدر عافیت.
۸) قرآن بر سر زبان است و در میان جان : دیانت.
ضرب المثل با حرف ک :
۱) کبکش خروس می خونه : خیلی خوشحال است.
۲) کو گوش شنوا : گوش ندادن به حرف.
۳) کاچی بهتر از هیچی است : چیز کم بهتر از هیچ چیز است.
۴) کوزه گر از کوزه شکسته آب می خورد : خسیس بودن.
۵) کارها به صبر برآید و مستعجل به سر در آید : صبر.
۶) کاری بکن بهر ثواب نه سیخ بسوزد نه کباب : به عدالت رفتار کن.
۷) کس نبیند بخیل فاضل را کر نه در عیب گفتنش کوشد ور کریمی دو صد گز دارد کرمش عیبها فرو پوشد : افراد فاضل.
۸) کرم بین و لطف خداوندگار گر بنده کرده است و او شرمسار : در نکوهش بدکاری.
۹) کار حضرت فیل است : کاری بسیار سخت ودشوار است.
۱۰) کند همجنس با همجنس پرواز : هر کسی با مثل خودش رابطه دارد.
ضرب المثل با حرف گ :
۱) گر صبر کنی ز غوره حلوا سازی : صبر کردن.
۲) گاومون زائیده : دردسر به سراغ آدم آمدن.
۳) گردن کج کردن : خود را کوچک کردن، عاجزانه چیزی از کسی خواستن.
۴) گاو پیشانی سفید است : همه کس و در همه جا او را می شناسند.
۵) گاو بی شاخ و دم : کسی که فقط در ظاهر قوی ووحشتناک به نظر می رسد.
۶) گز نکرده پاره کردن : بدون مطالعه به کاری مبادرت کردن.
۷) گرگ که پیر می شود، رقاص شغال می شود : هر آدم شروری، در روزگار پیری دست آموز دیگرانست.
ضرب المثل با حرف ل :
۱) لگد به بخت خود زدن : در مقابل خود ایستادن.
۲) لنگه کفش کهنه در بیابان نعمت است : چیز بی ارزش و ناقابل در شرایط نیاز مفید واقع می شود.
۳) لبش بوی شیر می دهد : بی تجربگی فرد.
۴) لفت دادن کاری : به درازا کشانیدن کارو با تشریفات زیاد به آن پرداختن.
۵) لذتی که در بخشش هست در انتقام نیست : وقتی می توان ببخشی انتقام نگیر.
ضرب المثل با حرف م :
۱) ماست را کیسه کردن : گول زدن.
۲) مگر کله گنجشک خورده ای؟ : بسیار پر حرف هستی.
۳) ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است : ارزش وقت را دانستن.
۴) مار خورده و افعی شده : شرارت کسی.
۵) من یک پیراهن بیشتر از تو پاره کردم : با تجربه تر و سالخورده تر از تو هستم.
۶) مرغ یک پا داره : لجبازی کردن.
۷) مرغ همسایه غاز است : نا آگاهی.
۸) مار پوست خود بگذارد اما خوی خود نگذارد : اخلاق ورفتار افراد عوض نمی شود.
۹) مگو اندوه خویش با دشمنان که لامول گویند شادی کنان : دشمن را به ناراحتی خود شاد نکن.
۱۰) مورچگان را چو بود اتفاق شیر ژیان را به راننده پوست : در ستایش اتحاد وهمبستگی.
۱۱) من می گویم نر است تو می گویی بدوش : بی جهت اصرار کردن.
۱۲) مار تو آستین پرورش دادن : محبت به افراد زیان رساننده.
۱۳) مال از بهر آسایش عمر است نه عمر از بهر گرد کردن مال : آسایش.
۱۴) مومن مسجد ندیده : به شوخی به کسی می گویند که تظاهر به تقدس دارد.
۱۵) مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد : کسی از چیزی ضرر دیده از آن چیز برای هیشه رعب ووحشت دارد.
۱۶) مسکین خر اگر چه تمیز است چون با رهمی برد عزیز است : زحمتکشی.
۱۷) مویی از خرس کندن غنیمت است : از آدم خسیس حداقل استفاده هم غنیمت است.
۱۸) مزن بی تأمل بگفتار دم نگو گوی گردوگوئی چه غم : بدون فکرحرف نزدن واگر هم سخن گفته شد دیگر جای تأسف خوردن نیست.
ضرب المثل با حرف ن :
۱) ناز شست گرفتن : پاداش و جایزه گرفتن.
۲) نفس از جای گرم برآمدن : در مورد شخصی گفته می شود که بی خیال مستمندان باشد.
۳) نم پس نمی دهد : کارش عیب و ایراد ندارد.
۴) نان کسی را آجر کردن : موجب ضرر و زیان کسی شدن.
۵) نخود هر آش شدن : فضول بودن.
۶) نور علا نور بودن : کار خیلی خوب بودن.
۷) نمک پرورده بودن : مدیون کسی دیگر بودن.
۸) نان خود خوردن و نشستن به که کمر زرین بستن و به خدمت ایستادن : قناعت.
۹) نصیحت پادشاهان کردن کسی رامسلم بود که نیم سرندارد یاامید : کاربیهوده.
۱۰) نه سر پیاز نه ته پیاز : کاره ای نبودن.
۱۱) نان از برای کنج عبادت گرفته اند صاحب دلان به کنج عبادت برای نان : سوء استفاده.
۱۲) نابینا به کار خویش بیناست : هر کسی در انجام کاری مهارت دارد.
۱۳) نه زنگی زنگ نه رومی روم : میانه رو بودن، متوسط بودن.
ضرب المثل با حرف و :
۱) وقت ضرورت چون نماند گزیر دست بگیرد سر شمشیر تیز : ضرورت کار واجب.
۲) وفاداری مدار از بلبلان چشم که هردم بر گلی دیگر سرآیند : بی وفایی.
۳) وجود یکی است ولی شکم دوتاست: یعنی دو نفر هر چقدر به یکدیگر نزدیک باشند باز هم از هم جدا هستند.
۴) وقت نداره سرشو بخارونه : منظور آنست که گرفتار است.
ضرب المثل با حرف هـ :
۱) هر چه بگندد نمکش می زنند وای به روزی که بگندد نمک : از افراد درست دیگر انتظار انجام کار بد و زشت نیست.
۲) هر پستی، بلندی دارد : بعد از هر سختی آسانی هست.
۳) هادی، هادی اسم خود بر ما نهادی : یعنی که به ارتکاب عمل خلافی دست زده ای و مرا بدان متهم می کنی.
۴) هر چه پول بدهی آش می خوری : به اندازه زحمتت نتیجه می گیری.
۵) هشتش گرو نهش است : آه در بساط ندارد.
۶) هر که بامش بیش، برفش بیشتر : ثروت زیاد آسایش به بار نمی آورزد.
۷) هرکه درحال‌توانایی نکوئی‌نکند ازوقت ناتوانی‌سختی ببیند : انجام‌کارخوب.
۸) هر سرازی سربالایی دارد : راحتی سختیهایی هم به دنبال دارد.
۹) هرکه در زندگانی نانش بخورند چون بمیرد نامش نبرند : کارحسنه کردن در این دنیا.
۱۰) هر که آمد عمارتی نو ساخت رفت و منزل بدیگری پرداخت : بی وفابودن روزگار.
۱۱) هر چه دیدی از چشم خودت دیدی : مقصر خودت هستی.
۱۲) هر که نان از عمل خویش خورد منت از حاتم طائی نبرد : قناعت.
۱۳) هر که با بزرگان ستیز و خون خود ریزد : پا از گلیم خود دراز کردن.
۱۴) هر چه سنگ است مال پای لنگ است : آسیب و صدمه همیشه به آدمهای بیچاره می رسد.
ضرب المثل با حرف ی :
۱) یال و کوپال داشتن : سرو وضع خوب داشتن.
۲) یکی به دو کردن : جر و بحث کردن.
۳) یک دست صدا نداره : باید با دیگران متحد بود.
۴) یک دستی گرفتن : کسی را کمتر از آنچه هست پنداشتن.
۵) یک پاش لب گور است : پیر است.
۶) یک کلاغ چهل کلاغ کردن : اغراق و مبالغه نمودن همراه غیبت زیاد.
۷) یک تیر و دو نشان : با یک کار به دو نتیجه رسیدن.
۸) یکی به نعل می زند یکی هم به میخ : هر دو طرف را مراعات می کند.
۹) یک چشم گریان و یک خندان : در مورد کسی گویند که دو گانه عمل می کند.
۱۰) یک گوش در است و گوش دیگر دروازه : کسی که مطلبی را به خاطر نمی سپارد.
۱۱) یاسین به گوش خر خواندن : پند بی فایده به کسی دادن.
۱۲) یار دیرینه مرا گونه زبان توبه مده که مرا توبه شمشیری نخواهد بودن : سر سختی.
۱۳) یک من ماست چقدر کره می دهد : تلافی کردن.
گردآوری شده از:
asemooni.com
فرهنگ مسأله ها و اصطلاحات متداول در زبان فارسی- دکتر محمد عظیمی نشر قطره- چاپ سوم – ۱۳۸۲
بهترین ضرب المثلهای ایرانی- سهیلا سلحشور- انتشارات اروند
گلستان سعدی- دکتر محمد خزائلی- چابخانه علمی- چاپ هشتم ۱۳۶۸
اصطلاحات و عبارات عامیانه- کتابهای درسی دوره متوسطه
مجموعه اطلاعات گردآورنده مقاله
خوبه
عالیه اگه کسی بد می یگوید حتما حسود به دل نگیر
سلام دوست عزیز
ممنون از نظر مثبتتون و
باعث افتخار هست که همراه سایت دلخوشی هستید
این تمام ضرب المثل هانیست که لطفا کاملش کنین
عالییییییییییییییییییییییییییه
سلام دوست عزیز
سپاس از لطف شما
ببخشید اگه میشه یک ضرب المثل درباره‌ی حد بگید من هر گشتم پیدا نکردم 🙏🏻
خوبی که از حد بگذرد نادان خیال بد کند