۱۱ فایدۀ تغذیه با شیر مادر برای کودک و مادر

مجله اینترنتی دلخوشی: شیر مادر تغذیۀ مطلوبی برای نوزادان فراهم می کند. مقدار مناسبی از شیر مادر، به مقدار کافی مواد مغذی داشته، به راحتی قابل هضم و در دسترس است. با وجود این همه مزایای شیر مادر، میزان شیردهی در برخی گروه های زنان حدود ۳۰% است. در حالی که برخی زنان واقعا قادر به شیردهی نوزادان خود نیستند، آنهایی که می توانند هم قادر نیستند تصمیم درست را در مورد شیر دادن به نوزاد خود بگیرند. با این حال مطالعات نشان می دهد که تغذیه با شیر مادر دارای مزایای فراوانی برای نوزاد و مادر است. در اینجا ۱۱ فایدۀ شیر مادر که از منابع علمی استخراج شده بیان خواهد شد. ۵ مزیت اول برای نوزادان و بقیه برای مادران است.

مزایای تغذیه با شیر مادر برای نوزاد و مادر

۱- شیر مادر یک تغذیۀ ایده آل برای نوزادان فراهم می کند.

اکثر مقامات بهداشت، تغذیۀ انحصاری با شیر مادر برای حداقل مدت ۶ ماه را توصیه می کنند. در ادامه، تغذیه با شیر مادر برای حداقل یک سال توصیه می شود زیرا در این مدت غذاهای دیگر نیز به رژیم غذایی کودک اضافه می شوند. شیر مادر حاوی همۀ موادی است که نوزاد در ۶ ماه اول زندگی به آنها نیاز دارد و حتی ترکیب آن به گونه ای است که بر حسب نیاز نوزاد تغییر می کند به خصوص در ماه اول زندگی نوزاد، ترکیب شیر مادر تغییر می کند. در اولین روزهای زندگی نوزاد، سینه یک مایع غلیظ و زردرنگ تولید می کند که به آن کولورواستروژن می گویند. این مایع دارای پروتئین بالا، قند کم و سرشار از ترکیبات مفید است. کلستروم شیر اولیه برای کودک مفید بوده و به رشد دستگاه گوارش نابالغ کودک کمک می کند. پس از چند روز اول، سینه های مادر شروع به تولید شیر بیشتری می کنند که به رشد شکمی نوزاد کمک می کند.

تنها چیزی که در شیر مادر کافی نیست ویتامین D  است که مقدار آن در شیر مادر برای کودک کافی نیست مگر اینکه مادر مصرف بالایی داشته باشد. به هر حال برای جبران این کمبود از سن ۲ تا ۴ هفتگی به بعد مصرف ویتامین D برای کودک توصیه می شود.

۲-شیر پستان حاوی آنتی بادی های مهم است

شیر مادر سرشار از آنتی بادی هایی است که به کودک کمک می کند تا با ویروس ها و باکتری ها مبارزه کند. به ویژه شیر اولیه بسیار دارای این ویژگی است و خوردن آن برای کودک بسیار مهم است. کلستروم موجود در شیر مادر مقادیر زیادی از ایمونوگلوبین A (Ig A)  و چند آنتی بادی دیگر را فراهم می کند. هنگامی که مادر در معرض ویروس ها یا باکتری ها قرار می گیرد، تولید آنتی بادی ها آغاز می شود. سپس این آنتی بادی ها در شیر مادر ترشح شده و در طی تغذیه به نوزاد منتقل می شوند. ایمونوگلوبین A با ایجاد لایۀ محافظ در بینی، گلو و دستگاه گوارش کودک، از کودک محافظت می کند. بنابراین مادران شیرده ای که آنفولانزا گرفته اند به کودکان خود آنتی بادی هایی منتقل می کنند که به آنها کمک می کند تا با پاتوژن عامل بیماری مبارزه کنند. با این وجود اگر یک مادر شیرده بیمار شود بهتر است بهداشت را بطور کامل رعایت کند. به این منظور بهتر است دست های خود را بپوشاند و از آلوده شدن نوزاد جلوگیری به عمل آورد. بهتر است بدانید که شیر خشک ها کودکان را در مقابل بیماری ها محافظت نمی کنند و کودکانی که از شیر مادر تغذیه نمی شوند بیشتر در برابر پنومونی، اسهال و عفونت آسیب پذیر هستند.

۳- تغذیه به شیر مادر می تواند خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش دهد.

شیردهی دارای فواید بهداشتی بسیار است. مخصوصا این مساله در تغذیۀ انحصاری با شیر مادر بسیار پررنگ تر است. به این معنی که نوزاد فقط شیر مادر را دریافت کند. تغذیۀ انحصاری با شیر مادر می تواند خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها را کاهش دهد که برخی از آنها عبارتند از:

• عفونت گوش میانی: ۳ ماه یا بیشتر تغذیۀ انحصاری با شیر مادر می تواند خطر عفونت گوش میانی را ۵۰ درصد کاهش دهد، در حالی که هر تغذیه با شیر مادر ممکن است آن را ۲۳ درصد کاهش دهد.
• عفونت های دستگاه تنفسی: تغذیۀ انحصاری با شیر مادر به مدت بیش از ۴ ماه خطر ابتلا و بستری شدن برای این عفونت ها را تا میزان ۷۲% کاهش می دهد.
• سرماخوردگی و عفونت: در نوزادانی که در شش ماهه اول زندگی بطور انحصاری شیر مادر مصرف می کنند، خطر ابتلا به سرماخوردگی و عفونت های گوش و گلو ۶۳% کمتر است.
• عفونت های روده: تغذیه با شیر مادر با کاهش ۶۴ درصدی عفونت های روده ارتباط دارد که تا ۲ ماه پس از شیردهی متوقف می شود.
• آسیب بافت روده: تغذیۀ نوزادان نارس با شیر مادر با حدود ۶۰% کاهش میزان بروز انتروکولیت ناکروز ارتباط دارد.
• سندرم مرگ ناگهانی نوزادان: با تغذیۀ نوزاد با شیر مادر این خطر در یک ماه اول تا ۵۰% و در یک سال اول زندگی نوزاد تا ۳۶% کاهش می یابد.
• بیماری های آلرژیک: تغذیه با شیر مادر برای حداقل ۳-۴ ماه با کاهش خطر ابتلا به آسم، درماتیت آتوپیک و اگزما همراه است.
• بیماری سلیاک: در نوزادانی که برای اولین بار، به هنگام تغذیه با شیر مادر در معرض گلوتن شیرین قرار می گیرند، خطر ابتلا به سلیاک ۵۲% کمتر است.
• بیماری التهابی روده: در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می شوند احتمال اینکه به بیماری التهابی روده در کودکی مبتلا شوند ۳۰% کاهش می یابد.
• دیابت: شیردهی برای حداقل ۳ ماه با خطر کاهش دیابت نوع ۱ (تا ۳۰٪) و دیابت نوع ۲ (تا ۴۰٪) مرتبط است.
• Leukemia در دوران کودکی: شیردهی برای ۶ ماه یا بیشتر با کاهش ۱۵-۲۰ درصد خطر ابتلا به سرطان خون ارتباط دارد.
• تغذیه با شیر مادر علاوه بر کاهش خطر ابتلا به بسیاری از عفونت ها، شدت آنها را نیز کاهش می دهد.
• علاوه بر این به نظر می رسد که اثر محافظتی شیر مادر طی دوران کودکی و حتی در بزرگسالی ادامه دارد.

۴- شیر پستان، باعث وزن سالم می شود.

تغذیه با شیر مادر سبب افزایش وزن سالم و پیشگیری از چاقی در دوران کودکی می شود. مطالعات نشان می دهد که میزان چاقی در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می شوند به میزان ۱۵-۳۰٪ پایین تر از نوزادانی است که شیر خشک مصرف می کنند. مدت زمان تغذیه با شیر مادر نیز مهم است، زیرا هر ماه از شیردهی خطر ابتلا به چاقی کودک را ۴٪ کاهش می دهد. این امر ممکن است به دلیل رشد باکتری های مختلف روده باشد. نوزادان تغذیه شده با شیر مادر داراي مقادير بالاتري از باکتريهاي مفيد روده هستند که ممکن است بر ذخيره چربي تأثير بگذارد. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، در سیستم خود از لپتین بیشتری نسبت به  نوزادان تغذیه شده با شیر خشک برخوردارند. لپتین یک هورمون کلیدی برای تنظیم اشتها و ذخیره چربی است. نوزادان تغذیه شده با شیر مادر، خود شیر خود را تنظیم می کنند. آنها فقط تا زمانی غذا می خورند که گرسنگی خود را رفع کنند، که این امر به آنها کمک می کند الگوهای غذایی سالم خود را توسعه دهند.

۵- تغذیه با شیر مادر، کودکان را باهوش تر می کند.

برخی مطالعات نشان می دهد ممکن است در رشد مغزی نوزادان تغذیه شده با شیر مادر و شیر خشک تفاوت وجود داشته باشد. این اختلاف ممکن است به دلیل صمیمیت جسمی، تماس لمسی و چشمی به هنگام تغذیه با شیر مادر باشد. مطالعات نشان می دهد که نوزادان بهره مند از شیر مادر دارای نمرات هوشمندانه تری هستند و کمتر پیش می آید که مشکلات رفتاری و یادگیری آنها با رشد آنها افزایش پیدا کند. با این حال، شیر مادر بیشترین تاثیر را در نوزادان نارس نشان می دهد که ممکن خطرات بیشتری در مسائل مربوط به رشد آنها را تهدید کند. تحقیقات به وضوح نشان می دهد که تغذیه با شیر مادر اثرات مثبتی بر رشد مغز در دراز مدت دارد.

۶- شیردهی ممكن است به شما كمك كند وزن کم کنید.

در حالی که بعضی از زنان در طول دوران شیردهی وزن می گیرند، بعضی دیگر به نظر می رسد که بدون تلاش وزن کم می کنند. اگرچه تغذیه با شیر مادر باعث افزایش تقاضای انرژی مادر در حدود ۵۰۰ کالری در روز می شود، تعادل هورمونی بدن بسیار متفاوت از طبیعی است.

از آنجا که این تغییرات هورمونی در زنان شیرده اشتها را افزایش می دهد، ممکن است تمایل بیشتری به ذخیرۀ چربی برای تولید شیر داشته باشند.

در ۳ ماه اول پس از زایمان، مادران شیرده ممکن است وزن کمتری نسبت به زنان مشابه غیرشیرده داشته باشند و حتی ممکن است وزن آنها کاهش یابد. با این وجود، پس از ۳ ماه شیردهی، احتمال چربی سوزی افزایش می یابد. مشاهده شده است که مادرانی که شیرده هستند حدود ۳ تا ۶ ماه پس از زایمان، وزن بیشتری نسبت به  مادرانی که شیرده نیستند از دست می دهند.

مهمترین مساله این است که صرفنظر از اینکه شیرده باشید یا خیر، رژیم غذایی و ورزش هنوز هم مهمترین عوامل تعیین کنندۀ مقدار وزنی هستند که از دست می دهید.

۷- شیردهی به انقباض رحم کمک می کند.

در دوران بارداری، رحم شما به شدت رشد می کند و از اندازه گلابی به سمتی پیش می رود که تقریبا تمام فضای شکم شما را پر کند.

پس از زایمان، رحم شما از طریق فرایندی به نام involution، کمک می کند تا رحم را به اندازه قبلی خود بازگرداند.Oxytocin ، هورمونی که در دوران بارداری افزایش می یابد، به این روند کمک می کند.  

بدن شما در طول زایمان مقدار زیادی اکسی توسین ترشح می کند تا به زایمان کودک کمک کرده و خونریزی را کاهش دهد.

اکسی توسین در طول شیردهی نیز افزایش می یابد که به انقباضات رحم، کاهش خونریزی و بازگشت رحم به اندازه قبلی خود کمک می کند.

همچنین مطالعات نشان داده اند که مادرانی که کودک خود را با شیر مادر تغذیه می کنند، معمولا بعد از زایمان خونریزی کمتر و انقباض رحم سریع تر دارند.

۸- مادران شیرده، ریسک افسردگی کمی دارند.

افسردگی پس از زایمان یک نوع افسردگی است که می تواند در مدت کوتاهی پس از زایمان ایجاد شود. این نوع افسردگی تا حدود ۱۵٪ از مادران را تحت تاثیر قرار می دهد.

به نظر می رسد زنان شیرده در مقایسه با مادرانی که کودک خود را با شیر خود تغذیه نمی کنند، کمتر از افسردگی بعد از زایمان رنج می برند.

با این حال، کسانی که پس از زایمان خیلی زود دچار افسردگی پس از زایمان می شوند، به احتمال زیاد مشکل تغذیه با شیر مادر را خواهند داشت و شیردهی را برای مدت کوتاه تری انجام خواهند داد.

گرچه شواهد کمی متفاوت است، و آنچه شناخته شده این است که تغذیه با شیر مادر باعث تغییرات هورمونی ای می شود که باعث تقویت مراقبت بعد از زایمان و تضمین آن می شود.

یکی از بیشترین تغییرات هورمونی، افزایش مقدار اکسیتوسین در هنگام زایمان و شیردهی مادر است.

به نظر می رسد اکسی توسین دارای اثرات ضد اضطراب بلند مدت است. همچنین باعث تقویت اتصال مناطق خاصی از مغز می شود که باعث آرامش می شود.

این اثرات ممکن است تا حدی بیان کنندۀ این باشند که چرا مادران شیرده نسبت به مادران غیر شیرده، کمتر دچار غفلت های مادرانه می شوند.

یک مطالعه نشان داده است که غفلت و پرخاشگری مادرانی که کودک خود را با شیر مادر تغذیه نکرده اند تقریبا ۳ برابر مادران شیرده است.

توجه داشته باشید که آنچه در این نوشتار آمده، تنها نتایج آماری است و به این معنی نیست که مادران شیرده هیچ گونه غفلتی نسبت به کودکان خود ندارند.

۹- تغذیه با شیر مادر باعث کاهش خطر بیماری می شود

به نظر می رسد که  تغذیه با شیر مادر، با حفاظت درازمدت مادر در برابر سرطان و چند بیماری دیگر ارتباط دارد.

کل زمان شیردهی در مادر با کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان ارتباط دارد.

در حقیقت، در زنانی که بیش از ۱۲ ماه کودک خود را از شیر مادر تغذیه می کنند، خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان، ۲۸ درصد کمتر است. هر سال شیردهی با کاهش ۴٫۳ درصدی در میزان سرطان پستان همراه است.

همچنین مطالعات اخیر نشان می دهد که تغذیه با شیر مادر ممکن است مادر را در برابر سندرم متابولیک، مجموعه ای از شرایط که خطر بیماری قلبی و سایر مشکلات سلامتی را افزایش می دهد، محافظت کند.

در زنانی که در طول زندگی خود ۱-۲ سال شیردهی را تجربه کرده اند، خطر ابتلا به فشار خون بالا، آرتریت، چربی خون بالا، بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ کمتر از ۱۰-۵۰ درصد است.

۱۰- تغذیه با شیر مادر ممکن است از قاعدگی جلوگیری کند.

ادامه تغذیه با شیر مادر ممکن است تخمک گذاری و قاعدگی را متوقف کند. تعلیق چرخه های قاعدگی در واقع می تواند راهی طبیعی برای اطمینان از عدم بارداری باشد.

بعضی از زنان حتی از این پدیده به عنوان کنترل بارداری برای چند ماه اول پس از زایمان استفاده می کنند. با این حال، توجه داشته باشید که این مساله ممکن است یک روش کاملا موثر برای جلوگیری از بارداری نباشد.

۱۱- شیردهی موجب صرفه جویی در وقت و پول می شود

با توجه به موارد زیر، تغذیه با شیر مادر کاملا رایگان است و نیاز به تلاش بسیار کم دارد.با انتخاب شیردهی، مجبور به موارد زیر نیستید:

• صرف پول برای شیر خشک
• محاسبه کنید که هر روز کودک شما چقدر نیاز به نوشیدن شیر دارد.
• صرف زمان تمیز کردن و استریل کردن بطری.
• بطری های شیر را هنگام نصفه شب (یا روز) بشویید.
• روش هایی را برای گرم کردن بطری ها در حین سفر یا بیرون از منزل حدس بزنید.
• شیر پستان همیشه در دمای مناسب و آماده برای نوشیدن است.

ترجمه اختصاصی مجله اینترنتی دلخوشی